Các Mùa Trong Năm Ở Việt Nam: Điểm Khác Biệt Từ Bắc Vào Nam

Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, tạo nên một bức tranh thiên nhiên vô cùng sống động và đa dạng. Vậy các mùa trong năm ở Việt Nam được phân chia và ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống? Hãy cùng chúng tôi khám phá sự độc đáo trong khí hậu của ba miền đất nước trong bài viết dưới đây.

Các mùa trong năm ở Việt Nam được xác định từ thời gian nào?

Việt Nam nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới gió mùa nhưng do trải dài theo vĩ tuyến nên có sự phân hóa rõ rệt. Việc xác định các mùa chủ yếu dựa vào sự thay đổi của các khối khí gió mùa và sự phân bố nhiệt độ, lượng mưa theo thời gian:

• Miền Bắc và Bắc Trung Bộ: Khu vực này chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa Đông Bắc nên có đủ bốn mùa rõ rệt. Bao gồm Xuân, Hạ, Thu, Đông theo lịch thiên văn truyền thống nhưng ranh giới thực tế có thể thay đổi tùy năm.
• Miền Nam và Nam Trung Bộ: Khu vực miền Nam và Nam Trung Bộ gần Xích đạo hơn nên không chịu ảnh hưởng mạnh của gió mùa Đông Bắc lạnh. Do đó, khí hậu được chia thành hai mùa chính là mùa mưa và mùa khô, thay vì bốn mùa.

Các mùa trong năm ở Việt Nam có sự thay đổi theo chiều dài đất nước

Sự phân chia này lấy đèo Hải Vân và dãy núi Bạch Mã làm ranh giới khí hậu quan trọng, phân tách rõ rệt sự khác biệt giữa hai hệ thống khí hậu.

Đặc điểm khí hậu các mùa ở Việt Nam

Sự đa dạng địa hình khiến cho các mùa trong năm ở Việt Nam có những sắc thái riêng biệt, không nơi nào giống nơi nào.

Đặc điểm các mùa trong năm ở miền Bắc

Miền Bắc (từ đèo Hải Vân trở ra) là khu vực duy nhất ở Việt Nam có sự phân chia tương đối rõ ràng thành 4 mùa theo tiết khí hậu học.

• Mùa Xuân (Tháng 2 – Tháng 4): Thời tiết có đặc trưng là ấm áp dần, ẩm ướt, và mưa phùn. Độ ẩm không khí rất cao, thường gây ra hiện tượng nồm (hơi nước ngưng tụ trên bề mặt). Đây là giai đoạn chuyển tiếp khi gió mùa Đông Bắc suy yếu và gió mùa Đông Nam (hải dương) bắt đầu hoạt động.
• Mùa Hè (Tháng 5 – Tháng 9): Thời tiết chủ đạo vào mùa hè ở miền Bắc Việt Nam là nóng ẩm và mưa nhiều. Nhiệt độ đạt mức cao nhất trong năm, thường trên 35°C độ C, đặc biệt là khi có gió Tây khô nóng (gió Lào). Bên cạnh đó, miền Bắc và Bắc Trung Bộ chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão và áp thấp nhiệt đới từ Biển Đông, mang lại lượng mưa lớn.
• Mùa Thu (Tháng 9 – Tháng 11): Được coi là mùa dễ chịu nhất với thời tiết mát mẻ, khô ráo, bầu trời trong xanh, ít mưa. Nhiệt độ giảm dần một cách ôn hòa, là giai đoạn chuyển tiếp từ mùa hè nóng ẩm sang mùa đông lạnh giá.
• Mùa Đông (Tháng 11 – Tháng 2 năm sau): Đây là mùa lạnh nhất trong năm, do ảnh hưởng trực tiếp của Gió mùa Đông Bắc (khối khí lạnh từ cao áp Siberia). Khí hậu thường lạnh và khô vào đầu mùa và khi có đợt rét mạnh, nhưng có thể chuyển thành lạnh và ẩm vào cuối mùa, gây ra hiện tượng rét đậm, rét hại ở vùng núi cao. Nhiệt độ trung bình thấp, có thể xuống dưới 10°C ở một số nơi.

Các mùa trong năm ở miền Bắc có sự phân chia tương đối rõ ràng

Đặc điểm các mùa trong năm ở miền Năm

Miền Nam (từ đèo Hải Vân trở vào) và Tây Nguyên chỉ có hai mùa chính, phân biệt rõ rệt bởi lượng mưa.

• Mùa khô (tháng 11 đến tháng 4 năm sau): Thời tiết nắng nóng, ít mưa, trời nắng ráo kéo dài. Nhiệt độ cao nhất thường vào cuối mùa khô (tháng 3, tháng 4), có thể lên tới 36 – 38°C. Độ ẩm không khí thấp nên sẽ là thời điểm lý tưởng cho du lịch và các hoạt động ngoài trời.
• Mùa mưa (tháng 5 đến tháng 10): Mưa tập trung với cường độ lớn, thường vào chiều tối, có thể gây ngập lụt cục bộ tại các thành phố lớn. Nhiệt độ giảm nhẹ so với mùa khô, trời mát mẻ hơn sau những cơn mưa. Tuy nhiên, độ ẩm không khí rất cao nên dễ gây cảm giác oi bức, khó chịu.

Ở miền Nam, thời tiết được chia thành 2 mùa là mùa mưa và mùa khô

Sự phân hóa về các mùa trong năm ở Việt Nam tạo nên một bức tranh khí hậu vô cùng phong phú và đa dạng. Trong khi miền Bắc có sự luân chuyển rõ ràng giữa Xuân, Hạ, Thu, Đông với nhiệt độ chênh lệch lớn, thì miền Nam lại đặc trưng bởi sự chia đôi giữa hai mùa mưa và khô. Sự khác biệt này không chỉ định hình đời sống, sản xuất nông nghiệp mà còn làm nên nét đặc sắc về du lịch và văn hóa trên khắp dải đất Việt Nam.